Dolinianie była to ludność polsko- ruska zamieszkująca obszar wokół Sanoka na południu, aż po pasmo Bukowicy, w sąsiedztwie Mrzygłodu oraz na północ i wschód od Leska zamieszkiwała. Grupa wykształciła się z potomków XIV- i XV- wiecznych osadników polskich i niemieckich oraz ludności ruskiej. Szybko zasymilowali się osadnicy niemieccy. W ciągu wielu pokoleń grupy Rusinów i Polaków wzajemnie się przenikały, co powodowało przejmowanie wielu elementów, które widać np. w obrzędach, wyposażeniu domu, w stroju.
Dolinianie sąsiadowali na południu z góralami ruskimi – Łemkami i Bojkami. Od zachodu sąsiadowali z Pogórzanami.
W budownictwie występowała prawie tylko zagroda jednobudynkowa, ze zrębem bielonym wapnem. Tradycyjnym pokryciem dachu była strzecha, ale już przed 1-szą wojną światową pojawiła się cementowa dachówka, gont, a nawet blacha. Cechą unikalną dla doliniańskich chat jest wnęka na szerokość stajni.
Wioski Dolinian to wioski łańcuchówki, oparte na układzie gruntów tzw. łanów leśnych i ulicówki. Ciągnęły się przeważnie łańcuchem wzdłuż rzek, strumieni i potoków.
Codzienne życie Dolinian obracało się wokół wyrobu artykułów drzewnych, rolnictwa i drobnego rzemiosła. Hodowlę prowadzono na własne potrzeby.
Dolinianie odzież wykonywali przede wszystkim z płótna lnianego i konopnego oraz wełnianego sukna najczęściej koloru ciemnobrunatnego. Płótna tkano zwykle we własnym zakresie, na domowych warsztatach, pod koniec XIX w. używano także tkanin pochodzenia fabrycznego.
Tradycyjny strój ludowy kobiecy
Koszule szyte były z płótna samodziałowego, sięgały do kolan (niekiedy niżej). Rękawy były długie zakończone mankietami, zapinanymi na guziczek. Poniżej pasa miały tzw. nadołek, naszyty z innego płótna, pod szyją kołnierzyk o spiczastych lub zaokrąglonych rogach. Koszule świąteczne szyte były z lepszego, bawełnianego płótna, często pod szyją wykańczane dużym haftowanym kołnierzem. Na koszulę ubierano kamizelki uszyte z cienkiej wełenki w ciemnym kolorze. Kamizelki były proste, niezbyt dopasowane, sięgały do pasa. Na przełomie XIX i XX w. pojawiają się gorsety, szyte z aksamitu lub pluszu (czarne, granatowe, niebieskie, bordowe). Były dopasowane. Noszono spódnicę lnianą lub konopną zwaną fartuchem, sięgającą do kostek. Na co dzień ubierano 1-2 fartuchy, w święta 3-4. Fartuchy były mocno wykrochmalone (dawało to efekt obszerności). Do końca XIX i na początku XX w. noszono zimą spódnice zwane burkami, szyte z samodziałowego sukna lnianego lub konopnego. Zapaskę noszono na lnianych fartuchach. Uszyta była z płótna samodziałowego lnianego lub konopnego. Wierzchnią odzież jesienno-zimową, stanowiły kurtki zwane kacabajka, kaftanik, kabat. Uszyte były często z pluszu najczęściej koloru: czarnego, ciemnobrązowego, ciemnobordowego. Miały krój luźny lub dopasowany, z kołnierzem wykładanym lub stójką, posiadały długie rękawy.
W zimie nosiły jupkę tj. płaszcz sukienny, najczęściej koloru granatowego lub ciemnoniebieskiego, podbity baranim kożuchem (zamożne kobiety nosiły jupkę sukienną). Nosiły także czemery, białe, długie płócienne płaszcze z tyłu silnie marszczone. Na ramionach noszono płócienną narzutę, końce jej sięgały niekiedy do kolan (nazywano ją prześcieradło, rąbek, płachta). Lniane narzuty nosiło się na wierzchnią odzież zarówno zimą jak i latem. Na przełomie XIX i XX w. płachty zostały wyparte przez fabryczne chusty. Letnie nazywano latówki, wykonane były z cienkiej wełenki. Zimą okrywano się wełnianymi chustami.
Zwykle chodzono boso lub w chodakach ze skóry. W dni świąteczne ubierano buty z cholewami. Dziewczęta nosiły długie włosy, czesane w warkocze. Mężatki upinały włosy na chomełkę (miała ona kształt koła, zrobiona była z drewna np. leszczyny lub z drutu). Na tak uczesane włosy nakładały czepiec. Zarówno dziewczęta jak i starsze kobiety nosiły na głowie płócienne chustki. Zimową porą nosiły chustki wełniane. W stroju odświętnym nieodłączną część stanowiły korale (zwykle noszono 4-5 sznurów).
Źródło:
http://skansen.mblsanok.pl/a/strona.php?dir=../dolinianie&id=dolinianie
