Leader +

LEADER jest programem pomocy bezzwrotnej Unii Europejskiej dla wsparcia obszarów wiejskich. LEADER wspiera te społeczności wiejskie, które starają się poprawić jakość życia i sytuację ekonomiczną swojej wsi, wspólnym wysiłkiem i zgodną współpracą, które stawiają na partnerstwo.

Nazwę LEADER tworzą pierwsze litery francuskich słów będących pełną nazwą programu:
„Związki Pomiędzy Działaniami na Rzecz Rozwoju Gospodarczego Wsi”.
Program jest realizowany od 1991 r., LEADER to czwarty etap tego programu. Poniżej opisano pokrótce dotychczasowe etapy wdrażania programu LEADER:

  • LEADER I (1991 – 1993) – sprawdzanie nowego modelu rozwoju obszarów wiejskich, zróżnicowanie gospodarki obszarów wiejskich (nowy model rozwoju obszarów wiejskich polegający na oddolnym i terytorialnym podejściu oraz partnerstwie).
  • LEADER II (1994 – 1999) – pozwolił na zastosowanie podejścia wypracowanego wg LEADER I na większym obszarze Unii Europejskiej, ze szczególnym naciskiem na realizację projektów innowacyjnych oraz współpracę środowisk zaangażowanych w rozwój obszarów wiejskich.
  • LEADER+ (2000 – 2006) – stanowi kontynuację i rozwinięcie programu LEADER II z lat 1994-1999. LEADER+ w oparciu o współpracę na poziomie regionalnym i ponadnarodowym wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich.
  • LEADER (2007-2013) – celem tej osi jest przede wszystkim budowanie kapitału społecznego poprzez aktywizację mieszkańców oraz przyczynianie się do powstawania nowych miejsc pracy na obszarach wiejskich, a także polepszanie zarządzania lokalnymi zasobami i ich waloryzacja, w skutek pośredniego włączenia lokalnych grup działania w system zarządzania danym obszarem.Leader jest oddalonym partnerskim podejściem do rozwoju obszarów wiejskich, realizowanym przez lokalne grupy działania, polegającym na opracowaniu przez lokalną społeczność wiejską lokalnej strategii rozwoju oraz realizacji wynikających z niej innowacyjnych projektów łączących zasoby ludzkie, kulturowe, naturalne i historyczne, itp./, wiedzę i umiejętności trzech sektorów: publicznego, gospodarczego i społecznego. Przedstawiciele tych trzech sektorów tworzą partnerstwo trójsektorowe, czyli tzw. Lokalną Grupę Działania, która wybiera projekty, których realizacja przyczynia się do osiągnięcia celów wspólnie opracowanej strategii.

Cechą charakterystyczną tego programu jest jego oddolny charakter, ponieważ inicjatywa pokierowania rozwojem danego obszaru została przekazana w ręce ludzi, którzy sami mogą decydować o swoim losie poprzez budowanie i realizowanie lokalnych strategii rozwoju. Metoda programu może być skuteczna kiedy stosowane są zasady LEADER:

1. Oddolne podejście – pomysły wspólnego działania, wpływania na rozwój danego obszaru mają wychodzić od samych mieszkańców – „lokalnych liderów”;
2. Osoby zaangażowane w kreowanie wizji rozwoju obszaru działają na zasadach partnerskich, włączając w planowanie i realizację przedstawicieli trzech sektorów: społecznego, publicznego i gospodarczego, którzy organizują się w Lokalne Grupy Działania;
3. Zintegrowane podejście – przejawia się w łączeniu działań, zasobów i możliwości rozwojowych przedstawicieli różnych sektorów. Działania dotąd rozproszone zaczynają się uzupełniać, stymulować;
4. Podejście terytorialne – polega na szukaniu obszarów spójnych pod względem geograficznym, gospodarczym, historycznym, kulturowym, przyrodniczym mikroregionów (a nie jednostek administracyjnych) i budowaniu dla nich lokalnych strategii działania uwzględniających ich specyfikę;
5. Innowacja – eksperymentowanie, poszukiwanie nowych skutecznych rozwiązań i metod zintegrowanego i zrównoważonego rozwoju;
6. Lokalne finansowanie i zarządzanie – oznacza tyle, że po środki finansowe na rozwój, na realizację lokalnych strategii dostają partnerstwa, grupy osób współpracujących na rzecz rozwoju swojej „małej ojczyzny”;
7. Tworzenie sieci i współpraca pomiędzy partnerstwami – wspólne projekty, wymiana doświadczeń na skalę regionalną i międzynarodową stymuluje rozwój i innowację, a także zwiększa siłę oddziaływania podejścia typu LEADER.

W ramach osi 4 Leader realizowane są trzy działania:

  • Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju
  • Wdrażanie projektów współpracy
  • Funkcjonowanie Lokalnej Grupy Działania